“Hoe heet je? Wie ben je? — Ah, Mahutin, je bent één van ons.” Alleen al het uitspreken van haar naam riep herkenning op bij Beniners. Met haar achternaam konden mensen zelfs herleiden uit welke stad haar familie kwam. “In Nederland worstelde iedereen met mijn naam. Maar in Benin voelde ik voor het eerst verbondenheid wanneer ik mijn naam uitsprak. Hier mag ik echt helemaal mezelf zijn. Dat deed veel met mijn identiteit: ik ben in Nederland geboren, maar ik ben óók Benins — en daar mag ik trots op zijn.”
Mahutins vader groeide op in Benin. Hij had niet veel. Hij kon niet naar school, hij woonde bij familie, werkte hard en zocht ’s avonds licht om zijn boeken te kunnen lezen. Op zijn 14/15-jarige leeftijd vroeg een Nederlandse hulpverlener hem om volwassenen uit Nederland les te geven over de lokale tradities en rituelen. Toen die hulpverlener jaren later terugging naar Europa, vroeg hij de vader van Muhatin mee. Op zijn achttiende vertrok haar vader, met schoenen geleend van zijn neef, via Zwitserland naar Nederland. Hier werd hij verliefd op Mahutins Nederlandse moeder.
Nieuw Nederlandschap
“Wij — drie kinderen — zijn ‘mooi’ in de zin dat wij beide culturen volledig omarmen. Ik ben niet de helft van één cultuur; beide stromen volledig in mij. Anderen kunnen mij niet definiëren — dat doe ik zelf. Vroeger vroeg ik me af: ben ik wel Nederlands genoeg, of wel Benins genoeg? Dat heb ik losgelaten. Ik heb beide geïntegreerd. Ik ben dubbel bloed: geheel Nederlands én geheel Benins. Zo definieer ik een nieuw soort Nederlanderschap: kritisch waar het moet, direct en nieuwsgierig, én met de warmte die ik uit Benin meeneem — tijd maken voor mensen, echt vragen hoe het gaat.”
Spiritualiteit en smaken uit Benin
Wat Muhatin ook uit Benin meeneemt, is de spiritualiteit. Dit Afrikaanse land is de geboortegrond van de voodoo-spiritualiteit. “Dat is niets engs; Hollywood heeft daar een angstverhaal van gemaakt,” zegt Mahutin. “Voor mij gaat het om respect voor de natuur en het eren van voorouders — weten dat er meer is dan alleen het zichtbare.” In haar gezin hoort daar het plengoffer bij: op belangrijke momenten (verjaardagen, een verhuizing, een geboorte) wordt om bescherming en voorspoed gevraagd, met uitgesproken affirmaties en dank aan de voorouders.
Als ze Benin mist, haalt ze haar wortels terug met smaken. “Okrasoep is mijn favoriet; mijn vader maakte die vaak. Als ik heimwee heb, ga ik naar de toko, haal okra en maak ik okrasoep. Dan ben ik even terug in Benin.”
Trots
Ze merkt dat ze steeds trotser kan zijn op haar Afrikaanse wortels. “Toen ik klein was, hing er vaak een negatief beeld om ‘Afrika’: armoede, achterstand. Nu vertellen mensen hun eigen verhalen via muziek, film en social media. Er is meer trots in de diaspora, ook in Rotterdam.”
Thuis in Rotterdam door mensen ontmoeten
Mahutin groeide op in Amsterdam, maar woont inmiddels al tien jaar in Rotterdam. “Ik kwam hier voor de liefde,” zegt ze met een glimlach. Als eerst viel haar op dat de stad zo weid is. “De skyline zodra je Centraal uitloopt, Kop van Zuid — het voelt internationaal. En je ziet de verschillende culturen overal in de stad, niet alleen in één wijk.”
Toch voelde ze zich niet meteen thuis. “Dat duurde jaren. Ik had Amsterdam niet losgelaten: ik werkte daar nog, familie en vrienden waren daar, ik reisde heen en weer. Pas toen ik hier ging werken en écht investeerde in sociale contacten, vond ik mijn weg. Thuisraken ging hand in hand met mensen ontmoeten.” Dat adviseert ze dan ook andere nieuwkomers. “Dompel je onder in de Rotterdamse cultuur. Ga naar events, bezoek volkshuizen en stadstuinen, maak contact. Je thuis voelen begint met mensen leren kennen.”
Trots op alle nationaliteiten
Toch wil Muhatin alle nationaliteiten in Rotterdam en de trots daarop meer willen zien. Ze noemt de kracht van kunst, cultuur en onderwijs: van Keti Koti en Zomercarnaval tot foodfestivals en programma’s die landen en roots centraal zetten. “Daar vinden ontmoeting en verdieping plaats. Laat de trots op diverse culturen meer zien — wat we van elkaar kunnen leren over community, zorg voor elkaar en spiritualiteit.”
Volgens Muhatin moeten we allemaal meer moeite doen om die diversiteit te omarmen en goed met elkaar om te gaan. “Het is tweerichtingsverkeer: nieuwkomers die stappen zetten, maar óók gevestigde Rotterdammers die dat omarmen. Wacht niet op ‘organische harmonie’: hier moet je blijven werken — in onderwijs, in cultuur, door dingen toegankelijk te maken en elkaar tegen te komen.”