“Toen ik hier kwam, waren er niet veel cursussen om Nederlands te leren. Dus leerde ik het zelf door de tv, radio en het praten met mensen. Gelukkig hou ik van kletsen want je moet weten wat er gebeurt in jouw land en stad,” zegt Katica. Deze kletskous kwam in 1976 in Rotterdam omdat haar man hier werk had gevonden. “Veel mensen kwamen uit Kroatië om hier te werken. Dat bedrijf waar mijn man werkte, rekruteerde zelfs specifiek mensen uit Kroatië. En mijn man wilde wel want hij had al eerder in het buitenland gewerkt; in Australië. Maar daar wilde hij weg, anders moest hij in militaire dienst.”
Ook voor Katica was het niet de eerste keer in het buitenland. “Toen ik 18 was, ben ik ook 7 maanden naar Zwitserland gegaan om te werken in een bejaardentehuis. Daarna kwam ik terug naar Kroatië. Even later woonde ik nog drie maanden in Duitsland.” Op 24-jarige leeftijd kwam ze naar Rotterdam, in Delfshaven. Ze wilde werken maar omdat ze de Nederlandse taal niet machtig was, kon ze alleen aan de slag als schoonmaakster. Daarom wilde ze snel de taal leren, net als ze eerder deed in Zwitserland en Duitsland. “Ik kan gelukkig snel leren. Ook was ik niet bang om fouten te maken, dus ik praatte gewoon met mensen op werk, bij de bushalte of buren. Als ik een fout maakte, ging ik gewoon door, ik stopte niet.” Binnen de kortste keren kon ze aan de slag als koffiejuffrouw.
Contact met mensen
Zo maakte ze veel contact met mensen. “Daar hielp de katholieke kerk ook bij; daar kwamen alleen Nederlandse mensen. Daar heb ik mijn zoon ook gedoopt en heeft hij zijn eerste communie gehad. Ik paste vaak op de kinderen van de pastoor. Toen mijn kind naar school ging, werd ik oppasmoeder op scholen. Zo ben ik ook oppas geworden voor andere kinderen voor de hele dag. Want ik kan goed met kinderen omgaan. Zo krijg je veel contact met mensen.”
Gekleineerd
Ondanks de moeite die ze deed om contact te maken met mensen, werd ze niet altijd goed behandeld door iedereen. “Ik ben vaak door Nederlandse mensen gekleineerd. Niet alle, maar vele gaven me het gevoel dat ik minder waard was omdat ik ergens anders vandaan kwam. Dat ik me moest bewijzen. Niet alle Nederlandse mensen, maar sommige zorgden wel voor tranen in mijn ogen. Zo vroegen ze wat voor opleiding ik heb gedaan. Maar waarom? Denken ze dat een opleiding vertelt of ik slim ben of niet? Ik denk dat een opleiding je goed maakt in jouw functie, maar je niet algemeen slim maakt. Dat doet levenservaring. Vaak zijn Nederlanders slim in een bepaalde richting waar ze voor geleerd hebben, maar niet in het algemeen. In Joegoslavië leerden we breder.”
Migranten zijn waardevol
Ze denkt dan ook dat Nederlanders mensen uit het buitenland beter kunnen waarderen. “Je weet niet waarom ze hier zijn gekomen en hoe slim ze zijn. Migranten zijn heel waardevol voor Nederland. Niet allemaal, sommige worden criminelen, maar ook niet alle vingers zijn hetzelfde. Dus ik denk niet dat je alle migranten over een kam mag scheren.” Zelf doet ze dat in elk geval niet. Ze is open naar iedereen toe. “Ik kan niet liegen. En wil ik iedereen helpen, welk geloof je ook volgt of welke huidskleur je ook hebt. Als je maar een goed gesprek wilt voeren.”
Nu vindt ze het lastiger om contact te maken met mensen. “Vroeger waren mensen hechter. Nu is er meer afstand tussen mensen, hebben zij minder contact met elkaar, door televisie en telefoons denk ik.”
Muziek en handgemaakt eten uit Kroatië
Toch zou ze Rotterdam niet meer verlaten. “Ik heb me aangepast en ik ken nu alle mensen hier, mensen die hier nog zijn en verdwenen zijn. Ik ken ook de politici zoals Aboutaleb. dus ik voel me nu thuis.” Meer thuis dan in haar geboortedorp. “Nee, ik ken daar bijna niemand meer. Zolang mijn man nog gezond was, gingen we wel elk jaar op vakantie naar Kroatië. Maar nu niet meer omdat hij hartproblemen heeft.” Daarom haalt ze altijd nog wat uit Kroatië in huis. Zo luistert ze muziek uit haar thuisland en kookt ze ook eten uit de joegoslavische keuken. “Ik ben ouderwets opgevoed, dus ik heb geleerd om alles met mijn handen te maken. Dat doe ik nog steeds. Zo maak ik ook zelf mijn brood en dat proeft iedereen.”